تزریق اپیدورال سیاتیک، فرآیندی است که در آن یک داروی ضد التهاب از دسته استروئیدها و یا کورتیکواستروئیدها به فضای اپیدورال که در اطراف اعصاب مستقر در قسمت پایین کمر می باشد، تزریق می شود. هدف اصلی از این کار این است که دردهای مزمن که در قسمت پایینی کمر و پاها به دلیل التهاب اعصاب به وجود آمده است درمان کنیم. این نوع دردهای مزمن دردهای مزمن منتشر شونده نامیده می شوند، زیرا می توانند تا به قسمت های پایین تر بیایند و حتی تا کف پا برسند.
درگیری عصب سیاتیک
بطور کلی قسمتی که باعث ایجاد دردهای سیاتیکی می شود از 5 مهره کمری تشکیل شده اند. این مهره ها بزرگترین مهره ها در ستون فقرات می باشند. این مهره ها که از Lumbar 1 تا Lumbar 5 نامگذاری می شوند وظایف متعددی به عهده دارند:
- حمایت و متعادل کردن قسمت بالایی تنه
- اجازه چرخیدن و خم شدن را به شما می دهند
- از نخاع و اعصاب منتشره از آن که به سمت پاها می روند محافظت می کنند.
گاهی اوقات اعصابی که در این قسمت مستقر هستند ممکن است آسیب فیزیکی ببینند و یا اینکه ملتهب شوند. به طور مثال زمانی که فتق دیسک اتفاق می افتد، دیسک بیرون آمده بر روی عصب فشار می آورد و موجب درد می شود. همچنین گاهی اوقات عفونت باعث التهاب اعصاب در آن ناحیه می شود و از این طریق درد به سمت پاها کشیده می شود.
درد سیاتیک و تزریق اپیدورال
در تزریق اپیدورال پزشک شما یک داروی استروئیدی و یا کورتیکواستروئیدی را بسته به شرایط شما انتخاب می کند و در حضور یکسری از تجهیزات آن را به قسمت پایینی کمر شما و در فضای اطراف نخاع و پایین تر از آن تزریق می کند.
در فرآیند تزریق اپیدورال سیاتیک، دارو به قسمت پایینی کمر و نخاع تزریق می شود. فضای اپیدورال همانند یک آستین، دورتا دور نخاع و اعصاب را فراگرفته است. این فضا حاوی: چربی، رگ های خونی، اعصاب و باقت های متصل کننده است. استروئیدها و کورتیکواستروئیدها در این قسمت بر روی اعصاب اثر می گذارند و از التهاب آن ها می کاهند تا درد کمتری احساس کنید.
تزریق اپیدورال سیاتیک معمولا به عنوان یک درمان موقت درنظر گرفته می شود که نیاز است هرچند وقت یکبار( سه تا شش ماه) تجدید شود. اما در مواردی که درد سیاتیک تازه می باشد و به حالت مزمن در نیامده است، امکان این وجود دارد که با یک الی دو بار تزریق فرد دیگر دردی نداشته باشد و نیاز به مراحل بعدی تزریق نباشد.
تزریق اپیدورال سیاتیک برای چه مواردی استفاده می شود؟
پزشکان از تزریق اپیدورال سیاتیک به منظور کنترل کردن دردی که بر اثر عفونت و التهاب اعصاب در قسمت پایینی کمر بوجود آمده است استفاده می کنند. معمولا در دردهای حاد به سراغ این نوع تزریق نمی روند و افرادی که بیشتر دچار دردهای مزمن شده اند کاندید دریافت این نوع داروها هستند. دردهای منتشر شونده سیاتیک از قسمت پایینی کمر تا کف پا و از پشت پا منتشر می شوند. کسانی که دچار دردهای سیاتیکی می شوند علائم زیر را حس می کنند:
- درد کمر و پا
- بی حسی در پاها
- ضعف عضلانی
- گزگز در پاها
اینها نشانه های شایع در درد سیاتیکی می باشد.
دلیل شکل گیری دردهای سیاتیکی
عوامل مختلفی می تواند سبب آسیب به ستون فقرات و در نهایت ایجاد دردهای سیاتیکی شوند، در ادامه به آنها می پردازیم:
فتق دیسک( بیرون زدگی دیسک)
در این شرایط به اصطلاح می گویند دیسک ملتهب شده( Bulging)، دیسک جابه جا شده یا لیز خورده( Slipped) و یا اینکه دیسک پاره شده( Ruptured). دیسک ها به صورت یک جسم نرم و ژله ای شکل در مرکز و بین مهره ها قرار دارند و وظیفه اصلی آنها جلوگیری از سایش مهره ها بر روی یکدیگر است. با گذشت زمان در اثر آسیب های مختلف ممکن است این دیسک ها پاره شوند. فتق دیسک زمانی اتفاق می افتد که مایع درونی دیسک از قسمت پاره شده دیسک بیرون می زند و بر روی اعصاب فشار می آورد.
بیماری دیسک تحلیل رونده
در این بیماری دیسکی که در بین مهره ها قرار داره شروع به تحلیل و از بین رفتن می کند. این دسیک تحلیل رفته می تواند باعث ایجاد التهاب در اعصاب اطراف خود شود و بدین صورت باعث ایجاد درد در آن ناحیه و یا جای دیگری می شود.
تنگی کانال نخاعی
تنگ شدن کانال نخاعی دلایل مختلفی می تواند داشته باشد. زمانی که این کانال تنگ شود فضای کمتری برای ریشه های عصبی وجود دارد و همین موضوع باعث می شود که این اعصاب در یک قسمت فشرده و تحریک شوند. تحریک شدن این اعصاب می تواند به کمر درد منجر شود. این شرایط زمانی بدتر می شود که شما فعالیت خود را کاهش ندهید.
استئوآرتریت کمری
در این شرایط که اکثر اوقات به علت افزایش سن اتفاق می افتد مفاصل، استخوان ها، و دیسک ها فرسوده می شوند. این مشکلات می توانند در نهایت به تنگی کانال نخاعی منجر شوند. با تنگ شدن کانال اعصاب تحت فشار قرار می گیرند و باعث التهاب می شوند.
شرایط دیگری نیز وجود دارند که ممکن است برای درمان آنها از تزریق اپیدورال سیاتیک استفاده شود، این شرایط عبارتند از:
کمرد درد موضعی یا محوری
این نوع کمر درد می تواند دلایل متفاوتی داشته باشد. معمولا اینگونه دردها تیرکشنده و یا مبهم می باشند به طوری که ممکن است به ندرت اتفاق بیفتند و یا اینکه درد مداوم نباشد.
لنگش نوروژنیک( Neurogenic claudication)
این وضعیت با فشرده شدن اعصاب نخاعی در قسمت پایینی کمر اتفاق می افتد. می تواند باعث ایجاد درد و یا به اصطلاح سوزن سوزن شدن در ناحیه کمر و یا هردو پا شود، علائم این بیماری به ویژه زمانی که ایستاده اید یا راه می روید ظاهر می شود.
استفاده از تزریق اپیدورال سیاتیک چقدر شایع است؟
تزریق اپیدورال سیاتیک یکی از رایج ترین درمان های کمر درد مزمن می باشد. در آمریکا، کمر درد پنجمین مشکلی است که معمولا مردم برای درمان آن به پزشکان مراجعه می کنند، حدود 25 درصد مردم بیان می کنند که درد آنها به سمت پاهایشان منتشر می شود. بنابراین تزریق اپیدورال که برای این بیماران مناسب است یک درمان رایج می باشد.
چه کسی تزریق اپیدورال سیاتیک را انجام می دهد؟
تزریق اپیدورال یک درمان نسبتا تهاجمی و حساس می باشد، بنابراین کسی که این درمان را انجام می دهد باید آموزش خاصی در این زمینه دیده باشد. متخصصانی که این نوع تزریق را انجام می دهند بدین شرح می باشند:
- متخصصین ارتوپدی
- رادیولوژیست ها
- متخصصین بیهوشی
- نورولوژیست ها
- جراح ها
چگونه خودم را برای تزریق اپیدورال سیاتیک آماده کنم؟
- قبل از اینکه اقدام به تزریق اپیدورال سیاتیک بکنید مهم است که به پزشک خود درباره شرایط حاملگی تان بگویید. علاوه بر این اگر بیماری خاصی دارید و بابت آن دارو مصرف می کنید بهتر است با پزشک خود در میان بگذارید.
- پزشک شما به طور کامل ساختار و فرآیند کار را توضیح می دهد و اگر آمادگی خاصی نیاز باشد به شما اعلام می کند. برخی از این توصیه ها در این قسمت آورده شده اند:
- قبل از تزریق بهتر است برای مدت مشخصی ناشتا باشید و توصیه می شود که بعد از تزریق نیز تا چند ساعت چیزی نخورید
- داروهایی که مصرف می کنید، به خصوص داروهای رقیق کننده خون بهتر است که قبل از تزریق قطع شوند.
- برای تعیین محل دقیق آسیب بهتر است که یک MRI و یا سی تی اسکن از کمر خود داشته باشید
- بهتر است یک همراه داشته باشید زیرا ممکن است برای تزریق از داروهای آرام بخش استفاده شود.
چه سوالاتی را می توان از پزشک قبل از تزریق اپیدورال سیاتیک پرسید؟
پرسیدن این سوالات می تواند به آگاهی شما از فرآیند تزریق کمک کند:
- هر چند وقت یکبار نیاز است که تزریق انجام شود
- چه کارهایی لازم است که قبل از تزریق انجام دهم
- خطرات ناشی از تزریق کدام ها هستند؟
- بعد از تزریق چه حسی خواهم داشت؟
- اثر داروها تا چه مدت باقی خواهد ماند
- اگر تزریق اپیدورال سیاتیک درد مرا آرام نکرد، دیگر چه درمان هایی می توانم داشته باشم؟
در هنگام تزریق اپیدروال چه اتفاقی می افتد؟
تزریق اپیدورال می تواند در بیمارستان و یا یک کلینیک اتفاق بیفتد. در بیشتر افراد این تزریق می تواند بین 15 الی 30 دقیقه طول بکشد. مهم است که در هنگام تزریق سعی کنید بی حرکت بمانید. راه های مختلفی برای تزریق دارو وجود دارد که در ادامه به آنها می پردازیم:
راه های مختلف تزریق اپیدورال سیاتیک
تزریق اینترلامینار
در این روش سوزن بین دو لایه در ستون فقرات شما قرار می گیرد تا به فضای اپیدورال دسترسی پیدا کند. لامینا صفحات صاف استخوانی می باشند که دیواره خارجی کانال نخاعی را تشکیل می دهند. تزریق اینترلامینار معمولا زمانی استفاده می شود که فرد مشکل تنگی کانال نخاعی و یا فتق دیسک داشته باشد.
تزریق ترنسفورامینال
در این روش مسیر سوزن از سوراخ هایی می گذرد که ریشه های عصبی از آن منافذ خارج می شوند. این روش بیشتر در زمانی استفاده می شود که ریشه عصبی آسیب دیده باشد و درد منتشره باشد.
تزریق کودال
این روش زمانی استفاده می شود که بخواهیم دارو را به پایین ترین نقطه اعصاب نخاعی برسانیم. این تزریق درست بالای استخوان دنبالچه انجام می شود. از این نوع تزریق مهمولا برای تسکین موقت درد در سندروم کمر ناتوان(Faild back) استفاده می شود. این نوع تزریق معمولا خطرات کمتری نسبت به دو روش قبلی دارد.
مراحل انجام تزریق اپیدورال سیاتیک به چه صورت می باشد؟
- پس از مراجعه به مرکز درمانی بر روی یک تخت دراز می کشید. معمولا یک بالش نرم در زیر شکم شما قرار داده می شود. همچنین یک داروی آرام بخش نیز به شما داده می شود.
- قسمتی از کمر شما که قرار است تزریق انجام شود، استریل خواهد شد تا ریسک عفونت کاهش پیدا کند.
- پزشک معمولا از یک راهنمای تصویری که فلوروسکوپی نامیده می شود استفاده می کند تا محل دقیق تزریق را پیدا کند
- پزشک یک بی حسی موضعی به شما تزریق می کند تا اطراف ناحیه ای که باید دارو تزریق شود بی حس شود.
- زمانی که سوزن تزریق اپیدورال در ناحیه تزریق قرار می گیرد در ابتدا یک ماده حاجب تزریق می شود تا مطمئن شود که نوک سوزن در رگ های خونی یا سایر باقت ها قرار نگرفته باشد. این موضوع باعث می شود که دارو دقیقا به سمت عصب ملتهب و آسیب دیده تزریق شود.
- در نهایت پزشک دارو را به آرامی دارو را که از دسته استروئید یا کورتیکواستروئید می باشد به آن قسمت تزریق می کند. گاهی اوقات پزشکان برای اثرگذاری بیشتر دارو را با مقداری داروی بی حسی و سرم نمکی مخلوط می کنند و به ناحیه مورد نظر تزریق می کنند.
- زمانی که تزریق تمام شد، با گاز استریل بر روی ناحیه تزریق فشار می دهند تا از خون ریزی جلوگیری کنند. بعد از آن به یک اتاق منتقل می شوید و حدود نیم ساعت تحت نظر گرفته می شوید تا دکتر از عدم واکنش به دارو مطمئن شود.
تزریق اپیدورال سیاتیک چقدر دردناک است؟
به طور معمول در ناحیه ای که داروی بی حسی تزریق می شود درد خفیفی را حس می کنید. ممکن است در هنگام تزریق داروی اصلی هیچ حس خاصی نداشته باشید ولی به طور کلی موارد زیر گزارش شده اند:
- احساس فشار در زمان تزریق دارو
- احساس گزگز
- احساس سوزش
- و درد گذرا
اگر احساس بدی در هنگام تزریق دارید معمولا این حس گذرا می باشد و بعد از تزریق از بین می رود. اگر احساس درد تیرکشنده داشتید بهتر با پزشک خود مشورت کنید.
عوارض جانبی تزریق اپیدورال سیاتیک کدام ها هستند؟
- ممکن است قبل از اثر گذاری دارو میزان دردتان افزایش پیدا کند.
- ممکن است در محل تزریق خود حساسیت داشته باشید و یا اینکه کبود شود
- در هنگام تزریق از فلوروسکوپی به عنوان راهنمای محل تزریق استفاده می شود. اشعه مورد استفاده در فلوروسکوپی ایکس ری می باشد که برای جنین خطرناک است و باید قبل از انجام تزریق به پزشک خود اطلاع دهید.
- اگر دیابت دارید تزریق اپیدورال سیاتیک ممکن است باعث افزایش قند خون شما شود. این موضوع می تواند تا چند روز طول بکشد.
- اگر آب مروارید دارید، فشار شما به طور موقت و به مدت چندین روز افزایش می یابد و این موضوع بر روی دید شما تاثیر می گذارد.
چه مدت طول می کشد تا دارو اثر کند؟
پس از تزریق ممکن است درد شما به مدت دو سه روز بدتر شود. اثر تزریق اپیدورال سیاتیک بین دو تا هفت روز مشخص می شود.
مزایای تزریق اپیدروال سیاتیک کدام ها هستند؟
- این نوع تزریق مزایای زیادی می تواند به همراه داشته باشد که در ادامه به آنها می پردازیم:
- درد شما برای چند مدت کمتر می شود.
- میزان کاهش درد به اندازه ای خواهد بود که بتوانید در فرآیند های درمانی همانند آب درمانی و یا ورزش درمانی شرکت کنید تا شرایط خود را بهبود دهید
- می توانید راحت به کارهای روزانه تان رسیدگی کنید و شرایط بی دردی را احساس کنید
- با انجام تزریق از انجام درمان های خطرناک تر همانند جراحی بی نیاز می شوید.
خطرات ناشی از تزریق اپیدورال سیاتیک کدام ها هستند؟
این نوع تزریق ها به طور معمول تزریقات امنی می باشند و خطر خاصی شما را تهدید نمی کند. در صورتی که پزشک شما تجربه کافی را داشته باشد یکی از امن ترین درمان ها برای کاهش درد می باشد. ولی با این حال خطرات زیر می توانند اتفاق بیفتند:
- کاهش فشار خون و ایجاد حس سبکی در سر
- سردرد به علت نشت مایع مغزی نخاعی
- ریسک ابتلا به عفونت به به علت تزریق
- واکنش به دارو و ایجاد حساسیت پوستی
- خون ریزی به دنبال آسیب عروق خونی و یا ایجاد لخته خونی
- آسیب به عصب در قسمتی که تزریق انجام می شود
- از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع به صورت موقت
پس از تزریق اپیدروال سیاتیک به چه مدت احساس بی دردی می کنیم؟
مطالعات نشان می دهد که این نوع تزریق می تواند به مدت 6 ماه شرایط بی دردی را برای شما فراهم کند. با این حال این موضوع در افراد مختلف متفاوت است و هرکس میزان متفاوتی از بی دردی را حس می کند.
بطور کلی تزریق اپیدورال سیاتیک یک فرآیند و درمان موفق برای کسانی که مشکل کمردرد دارند محسوب می شود. این روش در مقایسه با عمل جراحی عوارض بسیار کمتری دارد. از طرفی نسبت به داروهای خوراکی شرایط بی دردی بهتری را برای شما فراهم می آورد.