زمانی که صحبت از بچه دار شدن می شود بسیاری از خانم ها به دردی که قرار است در زمان زایمان متحمل بشوند فکر می کنند. تقریبا می توان گفت تمامی خانم ها می دانند که زایمان فرآیندی بسیار دردناک است و قرار است که یکی از بدترین و در عین حال شیرین ترین دردهای زندگی شان را تحمل کنند. خیلی از خانم ها ترجیح می دهند که از عمل سزارین به جای زایمان طبیعی استفاده کنند. اما باید بدانید که این عمل عوارض بسیار زیادی برای مادر و گاها نوزاد خواهد داشت. در عوض می توان با استفاده از روش هایی زایمان طبیعی را بی درد کرد. تزریق اپیدورال برای زایمان یکی از این روش ها است که می توان به راحتی انجام داد.
در سطح جهانی و در کشورهای پیشرفته، چیزی در حدود سه چهارم زنانی که می خواهند زایمان کنند از تزریق اپیدورال برای بی درد کردن روند زایمان خود استفاده می کند. در تزریق اپیدورال یکی داروی بی حس کننده با استفاده از یک سوزن و یک کاتتر( یک لوله بسیار کوچک توخالی) در قسمت پایینی کمر تزریق می شود. در این فرآیند سوزن برداشته می شود ولی کاتتر پلاستیکی که انعطاف پذیر است در طول زایمان باقی می ماند. با استفاده از تزریق اپیدورال از قسمت ناف تا بالای زانوهای فرد بی حس می شود. بنابراین می تواند بیدار بماند و فشار زایمان را در شرایط بدون درد احساس کند.
در ادامه به سوالات مربوط به تزریق اپیدورال برای زایمان پاسخ می دهیم
داروی تزریق اپیدورال چیست؟
دارویی که در تزریق اپیدورال استفاده می شود معمولا ترکیبی از دو دارو می باشد. یکی از آن ها یک داروی بیهوشی همانند نواسین می باشد و داروی دیگر یک مخدر قوی مانند فنتانیل است.
دوز بسیار کمی از این داروها استفاده می شوند و این داروها در مدتی که در فضای نخاعی حضور دارند شرایط بی دردی را ایجاد می کنند. تنها مقدار بسیار کمی از این دارو وارد گردش خون مادر می شود. بنابراین، تزریق اپیدورال روشی امن برای بچه می باشد و مادر نیز عوارض جانبی مخدرها را حس نخواهد کرد. برخی از حالت ها همانند سرگیجه در زمانی اتفاق می افتند که مخدرها به صورت خوراکی مصرف شوند در صورتی که در این حالت چنین اتفاقی نمی افتد.
آیا تزریق اپیدورال دردناک است؟
قبل از اینکه تزریق اپیدورال انجام شود به شما داروی بی حسی زده می شود. همانند زمانی که به یک دندانپزشک مراجعه می کند. انجام فرآیند تزریق می تواند مقداری دردناک باشد ولی بعد از تزریق اپیدورال شما نباید هیچگونه دردی را احساس کنید. فقط یک حس فشار را متوجه خواهید شد.
چه زمانی احساس بی دردی حاصل از تزریق اتفاق می افتد؟
حدودا بعد از 15 دقیقه که از تزریق می گذرد، احساس بی دردی کامل رخ می دهد. دقت داشته باشید فرآیند تزریق اپیدورال خود 10 دقیقه طول می کشد.
مهم ترین نکته ای که باید توجه شود این است که اثر تزریق اپیدورال در خانم ها باید در مدت زمانی که دارند زایمان می کنند طول بکشد.
در چه زمانی از فرآیند زایمان تزریق اپیدورال انجام می شود؟
بطور معمول تزریق اپیدورال در هر زمانی از زایمان انجام می شود. معمولا زمانی یک زن برای زایمان بستری می شود که انقباض هایش شروع شده باشند و یا اینکه کسیه آب ترکیده باشد. در این شرایط باید دهانه رحم به اندازه ده سانتی متر باز شود تا بتوان فرآیند زایمان را شروع کرد. با توجه به گایدلاین های آمریکایی در هر زمانی می توان از تزریق اپیدورال برای زایمان استفاده کرد. اما نکته ای که باید در نظر گرفته شود این است که داروهای اپیومی باعث می شوند روند زایمان کند تر اتفاق بیوفتند. این روند می تواند برای بیست دقیقه نیز طولانی تر شود.
آیا بعد از تزریق اپیدورال برای زایمان می توانم راه بروم؟
معمولا، خانم ها باید بعد از دریافت دارو از طریق تزریق اپیدورال در تخت بمانند زیرا احساس بی حسی در پاهایشان خواهند داشت. اگر بایستند امکان دارد بیوفتند. با این حال آن ها می توانند پاهای خود را تکان دهند.
آیا تزریق اپیدورال روش امنی است؟
تزریق اپیدورال کاملا روش امن و مطمئنی است، با این حال هر فرآیند درمانی می تواند به میزان کوچکی عوارض جانبی و یا خطرهایی داشته باشد. بزرگترین خطری که در تزریق اپیدورال وجود دارد، لخته شدن خون در داخل نخاع است که بسیار ناشایع می باشد.
از عوارض جانبی این نوع تزریق می توان به کاهش موقتی فشار خون، خارش پوست و سردرد اشاره کرد. فشار خون مادر و نوزادر در هنگام تولد هر دو به شدت تحت نظر هستند. اگر این فشار بیش از حد افت پیدا کند با استفاده از داروهای فشار خون آن را به حالت نرمال بر می گردانند.
عارضه ی دیگری که امکان دارد رخ دهد، بی حسی یک طرف می باشد. بطوری که فقط در یک پا احساس بی حسی کنید. در این صورت تزریق اپیدورال دوباره انجام می شود. علاوه بر این برخی از خانم ها اظهار می کنند زمانی که تحت تاثیر دارو هستند نمی توانستند به راحتی اقدام به دفع ادرار کنند.
آیا تزریق اپیدورال به عصب آسیب می رساند؟
اکثر خانم هایی که از انجام دادن تزریق اپیدورال زایمان امتناع می کنند از آسیب به عصب می ترسند. تحقیقات مختلف نشان داده است که کمتر از 1 درصد از کسانی که از این روش استفاده می کنند دچار آسیب می شوند. باید در نظر داشته باشید که تمامی این آسیب ها به صورت حاد نیست و بسیاری از آن ها بعد از مدتی از بین می روند.
بطور مثال یکی از آسیب های عصبی این است که سوزنی که برای تزریق استفاده می شود مقداری بیشتر از فضای اپیدورال فرو برود و به فضای نخاعی برسد. در این حالت ممکن است مایع مغزی نخاعی از همان سوراخ ریز کاتتر خارج شود. در این شرایط بیمار دچار سردرد خفیفی می شود که می تواند تا یک هفته نیز همراهش باشد.
آیا تزریق اپیدورال بر روی بچه تاثیر می گذارد؟
مقدار بسیار کمی از دارو می تواند به بچه برسد، اما خوب است بدانید این مقدار بسیار کمتر از چیزی است که در شرایط سزارین به بچه می رسد. در تزریق اپیدورال اکثر دارو در ناحیه اپیدورال باقی می ماند و از آن خارج نمی شود.
با این حال همانطور که در بالا نیز اشاره کرده ایم، تزریق اپیدورال می تواند باعث کاهش فشارخون نوزاد شود.
آیا تزریق اپیدورال ریسک نیاز به سزارین را بالا می برد؟
بر اساس تحقیقاتی که انجام شده است، استفاده دوز پایین از داروهایی که در تزریق اپیدورال استفاده می شوند، نه تنها ریسک سزارین را بالا نمی برند، بلکه ممکن است زایمان طبیعی را نیز مقداری جلو بیندازند.
فواید تزریق اپیدورال چه چیزهایی هستند؟
برنامه زایمان برای تمامی خانم ها قرار نیست که قابل پیش بینی باشد. گاهی اوقات نیاز است که وسط زایمان عمل سزارین انجام شود. یکی از فواید تزریق اپیدورال این است که در این شرایط می توان به مادر داروهای بی حسی قوی تری داد. بنابراین کاملا از ناف تا بالای زانوها بی حس می شود در حالیکه بیدار است.
اگر یک خانم از تزریق اپیدورال استفاده نکرده باشد و به صورت ناگهانی نیاز به سزارین داشته باشد چاره ای جز بیهوشی عمومی بیمار نیست. در این صورت نیاز است که تنفس بیمار نیز کنترل شود. البته نباید فکر کنید که این موضوع ایرادی دارد، بلکه فقط کافیست بدانید در صورت بوجود آمدن این شرایط داروی بیشتری وارد جریان خون شما می شود و فرزندتان را تحت تاثیر قرار می دهد.
داروهای مورد استفاده در تزریق اپیدورال باعث می شوند که ترشح هورمون های استرس زا کاهش پیدا کند. بنابراین فشارخون و ضربان قلب به شدت بالا نمی روند.
نتیجه گیری
استفاده از تزریق اپیدورال برای زایمان می تواند کابوس مادرها را در هنگام زایمان از بین ببرد. استفاده از داروهای بیهوشی می توانند عوارض بیشتری را بر روی مادر و فرزند داشته باشند. در صورتی که در تزری اپیدورال مادر در تمام مدت هوشیار و بیدار است و می تواند فرایند را کامل ببیند بدون اینکه درد خاصی حس کند. بنابراین کسانی که از روش استفاده می کنند می توانند از فرآیند تولد فرزندشان یک خاطره بدون درد و لذت بخش داشته باشند.